قیمت‌گذاری بهینه در محدوده‌ای از شبکه معابر شهری (مطالعه موردی شهر اصفهان)

وجود ازدحام در شبکه حمل‌و‌نقل شهری هزینه‌های زیادی مانند آلودگی هوا، تأخیر برای مسافران و افزایش مصرف سوخت را دربر دارد. از‌این‌رو، استفاده از سیاست‌های قیمت‌گذاری ازدحام یکی از سیاست‌هایی بوده که در بسیاری از شهرهای بزرگ مورد پذیرش قرار گرفته است. مبنای استفاده از سیاست قیمت‌گذاری ازدحام، درونی کردن اثرات بیرونی ازدحام است. از جمله روش‌های مورد استفاده برای قیمت‌گذاری ازدحام شبکه، استفاده از یک کمربند قیمت‌گذاری است. کمربند قیمت‌گذاری از تعدادی کمان تشکیل شده است که منطقه شلوغ شهر را احاطه کرده و مسافرانی را که قصد عبور از این کمان‌ها و ورود به این منطقه را دارند، ملزم به پرداخت عوارض می­کند. مهم‌ترین مسئله در اجرای این روش قیمت‌گذاری تعیین عوارض بهینه اعمال شده بر این کمان‌هاست. هدف این مقاله، تعیین عوارض بهینه روی یک حلقه ترافیکی در شهر اصفهان است، به نحوی که میزان منفعت کاربران حداکثر شود. در این مطالعه، برای پیدا کردن مقدار عوارض بهینه، ابتدا یک مدل قیمت‌گذاری دوسطحی بیان می‌شود، بدین صورت که در سطح بالا بیشینه کردن منفعت عمومی و در سطح پایین تعادل استفاده‌کنندگان با در نظر گرفتن تقاضای با کشش با فرم نمایی مدنظر است، سپس، با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک، در محیط نرم‌افزار MATLABالگوریتمی برای حل این مدل ارایه شده است. نتایج نشان می‌دهد، با وضع عوارض 13،000 ریالی برای سال 1395 به‌منظور ورود به حلقه ترافیکی برای یک ساعت، تابع منفعت کاربران حداکثر می‌شود و به‌اندازه 41 درصد افزایش می­یابد.